Quantcast
Channel: KRAŚNIK DAWNIEJ i DZIŚ
Viewing all articles
Browse latest Browse all 1666

Fabryka Amunicji Nr 2 w Kraśniku (2/2) – 66/15

$
0
0

Do czasu rozpoczęcia wojny zakończono budowę większości obiektów fabrycznych. W sumie powstało 29 budynków murowanych, w tym m.in. 8 hal fabrycznych, 4 magazyny, budynek szkolny, budynek na biura dyrekcji i administracji, 2 budynki wartownicze, parowozownia, elektrociepłownia i budynki gospodarcze. Oddano także 3 budynki drewniane, ułożono tory kolejowe, wykonano szereg dróg wewnętrznych, sieć wodociągowo-kanalizacyjną i energetyczną.

Całkowite zakończenie budowy Fabryki Amunicji Nr 2 planowane było na czwarty kwartał 1939 roku. Uruchomienie całego przedsiębiorstwa przerwał wybuch wojny i wkroczenie, 15 września 1939 r., wojsk niemieckich do Kraśnika.

Przed wybuchem wojny zamontowano dużą część maszyn i urządzeń. Były to maszyny produkcji polskiej, angielskiej, francuskiej i niemieckiej. Wykończono także kuźnię i budynki do obróbki pocisków. Profil produkcji fabryki obejmował wyrób amunicji artyleryjskiej o kalibrze od 37 do 155. Do wybuchu wojny rozpoczęto tylko produkcję łusek, zapalników do pocisków artyleryjskich oraz amunicji karabinowej.

Już w pierwszych dniach wojny fabryka została zbombardowana, uszkodzeniu uległa część hal i tory kolejowe. W bombardowaniu 2 września zginął inż. Stanisław Nowakowski, jeden z członków kadry kierowniczej.

Przed wkroczeniem wojsk niemieckich do Kraśnika świeżo zamontowane maszyny pośpiesznie demontowano. Podjęta została decyzja o ewakuacji zakładu na wschód, w kierunku Krzemieńca. Zdołano zorganizować cztery transporty, w których znalazła się znaczna część parku maszynowego. 13 września zakład opuściła kadra kierownicza. Pracownicy bądź wyjechali do miast, z których przybyli do Kraśnika, bądź do okolicznych miejscowości.

Po wkroczeniu, 15 września 1939 roku, do Kraśnika niemieckiej 4 Dywizji Piechoty, budynki fabryczne oraz osiedle obok zostały zagarnięte przez okupanta.

Jedną z hal (Nr 7) Niemcy rozebrali, a pozostałe w fabryce maszyny przewieźli do Poznania, do Zakładów Cegielskiego. W pustych halach urządzono magazyny zbożowe (przechowywano do 70 tys. ton ziarna) oraz skład żywności. Od jesieni 1941 na terenie obok zakładu (obecnie znajduje się tam jeden z kraśnickich supermarketów i parking) kopcowane były ziemniaki. Dąbrowie-Bór przypisano, w początkowym okresie wojny, rolę zaplecza żywnościowego dla armii niemieckiej i frontu wschodniego, utworzonego po ataku na ZSRR.

Pod koniec 1941 władze niemieckie rozpoczęły masową eksterminację Żydów. W tym czasie rozpoczęto budowę obozu zagłady na Majdanku. Na początku 1942 utworzono podobozy Majdanka, w tym m.in. w Budzyniu k. Kraśnika. Mając zapewnioną siłę roboczą byłej Fabryce Amunicji Nr 2 w Kraśniku nadano większe znaczenie.

W roku 1941 hali fabrycznej Nr 6 Niemcy uruchomili filię zakładów ,,Flugzeugwerke Heinkel”, produkującą części do samolotów Heinkel. W innych halach fabrycznych urządzono zakłady naprawcze taboru samochodowego.

Obóz w Budzyniu był jednym z najdłużej działających na Lubelszczyźnie, niemal do samego końca okupacji. Zadecydowała o tym waga produkcji w Dąbrowie-Bór dla gospodarki III Rzeszy. Więźniowie obozu podzieleni byli na komanda robocze, prowadzone do fabryki przez załogę ukraińską i przekazywane na czas pracy pod nadzór miejscowych verkschutzów (strażnicy fabryczni). Praca w zakładzie trwała od 6 rano do 18 wieczorem.

Z początkiem 1942 roku Niemcy utworzyli w byłej Fabryce Amunicji Nr 2 obóz pracy Służby Budowlanej (Baudienst). Na wydzielonym terenie, z tyłu hal fabrycznych Nr 5 i 6, ustawiono 7 drewnianych baraków, w których przebywało średnio 200 junaków. Wykonywali oni rożne prace na terenie fabryki, głównie w istniejącej tu w owym czasie niemieckiej filii lotniczej firmy Heinkel. Obóz pracy na terenie fabryki był ogrodzony drutem kolczastym i strzeżony przez wartowników.

27 lipca radziecka 3 Armia Gwardyjska, dowodzona przez gen. płk. Wasilija Gordowa, wspólnie z grupą konno-zmechanizowaną zajęła Kraśnik. Bezpośrednio po wyzwoleniu miasta władzę objęła Armia Krajowa. W dniach 27-28 lipca 1944 roku patrole AK z biało-czerwonymi opaskami pełniły straż porządkową. Utworzony został posterunek policji. Faktycznie jednak władzę sprawował komendant radziecki, lejtnant Iwanow. Armia Czerwona zajęła także byłą Fabrykę Amunicji Nr 2 i zasiedliła budynki przyfabrycznego osiedla Dąbrowa-Bór. W drugiej połowie 1944 roku w zakładach uruchomiono warsztaty naprawy samochodów i szpital wojskowy. Wojska radzieckie stacjonowały w Dąbrowie-Bór do lipca 1945 roku.

Pierwsze lata powojenne były dla kraśnickiej fabryki okresem stagnacji. W części hal znów magazynowano zboże.

Źródło:

1. „Monografia Fabryki Łożysk Tocznych – Kraśnik S.A. lata 1938-1998″, Kraśnik 1998.

2. „70. lat KFŁT”, Kraśnik 2009.

3. „Regionalista”, czasopismo Kraśnickiego Towarzystwa Regionalnego, Kraśnik 1995.

4. „Z dziejów Kraśnika i okolic w okresie okupacji niemieckiej, w latach 1939-1944”, wydawnictwo Regionalnego Stowarzyszenia Miłośników Kraśnika, Kraśnik 1990.

5. Wikipedia: http://pl.wikipedia.org/wiki/Baudienst

pierwszy budynek w FŁT



Viewing all articles
Browse latest Browse all 1666

Trending Articles


TRX Antek AVT - 2310 ver 2,0


Автовишка HAULOTTE HA 16 SPX


POTANIACZ


Zrób Sam - rocznik 1985 [PDF] [PL]


Maxgear opinie


BMW E61 2.5d błąd 43E2 - klapa gasząca a DPF


Eveline ➤ Matowe pomadki Velvet Matt Lipstick 500, 506, 5007


Auta / Cars (2006) PLDUB.BRRip.480p.XviD.AC3-LTN / DUBBING PL


Peugeot 508 problem z elektroniką


AŚ Jelenia Góra